Rusya, Ukrayna’nın İnsansız Deniz Aracını mı Kopyaladı?

Geçtiğimiz Ekim ayında Ukrayna, Sivastopol önlerindeki Rus deniz unsurlarına insansız deniz araçları kullanarak bir saldırı gerçekleştirmişti. Birçok ilk barındıran ve deniz harp tarihinde yerini alan bu taarruzi harekât ölümcül kayıplarla sonuçlanmasa da Rus filosunun harekât serbestliğini ciddi anlamda kısıtlamıştı.

Bu harekatın büyük yankı uyandırması sonrasında, Kasım 2022 ayı içerisinde benzer şekilde Novorossisk Deniz Üssü ve Akaryakıt Terminali hedef alındı. Savaşın başında Karadeniz’de harekât üstünlüğünü elinde tutan Rus filosu, Odesa’ya yaklaşık 400 deniz mili mesafedeki bu limana gerçekleştirilen saldırı sonrasında büyük ölçüde güvenli limanlara hapsoldu.

Buradaki en önemli nokta, savaş nedeniyle zor günler geçiren Ukrayna’nın, büyük kısmı endüstriyel ve ticari altyapı içeren insansız deniz aracı tasarımı, üretimi ve kullanım konseptini içeren yol haritasıydı. Jet-Ski platformu üzerine geliştirildiği düşünülen insansız sistemlerin veri aktarım ihtiyacı Starlink altyapısı ile karşılanmış, bu sayede gerçek zamanlı hedefleme imkânı yakalanmıştı. Böylelikle saldırının terminal hücum safhasına ilişkin videoların yayımlanması ve bu sayede Ukrayna lehine algı geliştirilmesi mümkün olabilmişti. Bu saldırılarda Rusya, uzman eğitimi ve teknoloji transferine olanak sağlayan İngiltere’yi suçlamıştı.

Bu gelişmeler sonrasında, nispi güç ve heybetine rağmen Karadeniz’de hedeflediği harekât serbestliğini yakalayamayan Rus Donanmasının, 10 Şubat 2023 tarihinde insansız deniz aracı ile Odessa’nın stratejik ulaşım ağı içerisinde yer alan Zatoka Köprüsü’ne saldırı gerçekleştirildiği bildirildi.

Köprünün daha önce de Rus füzeleri tarafından vurulmasına rağmen bu saldırı, kullanılan ekipman açısından önemli bir eşiğin geçildiğini gösteriyor. Saldırıda kullanılan insansız sistemlere ilişkin bu aşamada fazla bilgi bulunmasa da başrolde yer alan İDA, kamuoyunda Ukrayna’nın kendi silahının kopyasıyla vurulması olarak algılandı. Görüntülerde yer alan patlama temelinde yapılan analizde, Ukrayna İDA’larında olduğu gibi harp başlığının son derece sınırlı olması nedeniyle hasarın da düşük olduğu değerlendirildi.

Patlamanın gerçekleştirildiği anı gösteren video görüntülerinde, insansız deniz aracının köprünün altında patlaması, Ukrayna İDA saldırısında olduğu gibi Rus İDA’sının da görerek yönlendirilmiş olma ihtimalini artırıyor. Bu da iletişim altyapısı olarak kamera görüntüsü aktarımına imkân veren az sayıda opsiyondan biri olan Starlink’i işaret ediyor.

Diğer ilginç bir gelişme olarak 8 Şubat 2023 tarihinde SpaceX, Ukrayna üzerindeki Starlink kullanımında kısıtlamaya gidileceğini açıkladı. SpaceX, Starlink’in asla silahlı robotik sistemlerde kullanılmasının öngörülmediği ve Ukrayna’ya verilen sistemlerin hastane, banka, okul, ev gibi savaştan etkilenen altyapının desteklenmesini amaçladıklarının altını çizdi. Bu karar, halen iletişim altyapısında Starlink’e ciddi oranda prim veren Ukrayna tarafından sert karşılanmıştı. Ancak son saldırı ile birlikte, bu teknolojinin muhasım tarafından kullanılmasının Ukrayna’ya zarar getirebileceği de dikkate alınması gereken bir gerçek olarak ortaya çıkıyor.

SpaceX tarafından geçtiğimiz sonbaharda yapılan açıklamaya göre Ukrayna’da 25.000 Starlink terminali bulunuyor. Bu hizmetin SpaceX’e maliyeti ise aylık yaklaşık 20 milyon ABD doları.

Starlink Ukrayna’nın muhabere altyapısında önemli bir rol oynuyor. Başlangıçta Ruslar tarafından yoğun şekilde elektromanyetik taarruz ve karıştırmaya tabi tutulan Starlink sistemi, yazılım güncellemeleri sonrasında elektronik harbe çok daha dayanıklı hale gelmişti.

Sonuç olarak, insansız sistemlerin en büyük sorunlarından olan geniş bant iletişim altyapısının bu derece kolay bir şekilde çözülüyor olması, asimetrik tehdidin yeniden tanımlanmasına yol açabilecek potansiyel barındırıyor.